Treść

MARIA GRZEGORZEWSKA

Prawda to bowiem wiecznie żywa, że poza przygotowaniem zawodowym człowieka, poza jego wykształceniem najistotniejszą, najbardziej podstawową wartością w jego pracy jest jego Człowieczeństwo
Maria Grzegorzewska

(z książki Listy do Młodego Nauczyciela)

MŁODOŚĆ

Maria Grzegorzewska urodziła się 18 kwietnia 1888 r. we wsi Wołucza blisko Rawy Mazowieckiej. Jej rodzicami byli Adolf i Felicja z Bohdanowiczów Grzegorzewscy, którzy w tamtym czasie dzierżawili majątek Wołcza. Rodzina była liczna, mocno powiązana więzami przyjaźni. Rodzice dawali dzieciom dobry przykład pracowitości, odpowiedzialności, patriotyzmu i religijności. W owym czasie młode dziewczęta oddawano na pensję, zatem i młoda Maria najpierw znalazła się na pensji pani Kotwickiej, a później przeniosła się do prywatnej szkoły żeńskiej Pauliny Hewelke w Warszawie, którą, ukończyła w 1907 roku. Studia rozpoczęła w 1909 na wydziale przyrodniczym UJ. Wstąpiła na Międzynarodowy Fakultet Pedagogiczny w Brukseli (1913), gdzie zaprzyjaźniła się z Józefą Joteyko, Edwardem Claparedem i Owidiusem Decrolym. Wpłynęło to na jej dalsze poglądy pedagogiczne. W 1914 udała się do Londynu i tam kontynuowała studia. Następnie studiowała psychologię na Sorbonie, gdzie w 1916 uzyskała tytuł doktora filozofii za rozprawę: "Studium na temat rozwoju uczuć estetycznych - badania z zakresu estetyki eksperymentalnej przeprowadzone wśród uczniów szkół brukselskich".

PAŃSTWOWY INSTYTUT PEDAGOGIKI SPECJALNEJ

Po doktoracie zdecydowała się na pracę z niepełnosprawnymi intelektualnie i została nauczycielką w jednej z paryskich szkół dzieci opóźnionych w rozwoju. Po powrocie do Polski w 1919 r. pracowała w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w charakterze referenta do spraw szkolnictwa specjalnego. Zajmując się sprawami szkolnictwa specjalnego, popularyzowała ten rodzaj szkół, zakładała takie szkoły, powołała kurs seminaryjny dla nauczycieli tych szkół. W roku 1922 przekształciła kurs w Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej i została jego dyrektorką. Funkcję tę pełniła do końca życia, trzymając się hasła Instytutu: "Nie ma kaleki jest człowiek". Opracowała metodę rewalidacyjną i spopularyzowała ją. Nauczyciele studiujący w Instytucie mieli już za sobą pracę w zawodzie nauczyciela, a do pracy magisterskiej badali dane problemy. W 1930 r. otworzyła Państwowy Instytut Nauczycielski i prowadziła go do 1935 r. Warunkiem przyjęcia do Instytutu była praca nauczycielska, wyższy kurs nauczycielski i twórczy stosunek do pracy. W kadrze nauczycielskiej znalazł się m.in. Janusz Korczak. W 1935 r. Grzegorzewska została odwołana ze stanowiska dyrektorki Instytutu, a wtedy wraz z nią z PIN odeszli tacy pedagodzy jak: Korczak, Suchodolski, Zawieyski.

II WOJNA ŚWIATOWA

W okresie wojny i okupacji Maria Grzegorzewska pracowała w Szkole Specjalnej nr. 177 w Warszawie jako nauczycielka. Brała udział w tajnej działalności oświatowej Delegatury Rządu Londyńskiego, pracując nad kształceniem nauczycieli. Prowadziła roczne studium kształcące nauczycieli. Działania w konspiracji dotyczyły również kolportażu broni, udzielania pomocy Żydom. Brała udział w Powstaniu Warszawskim w służbie sanitarnej. W czasie powstania spłonął jej dom, wraz z pracami naukowymi.: "Psychologia niewidomych" i "Osobowość nauczyciela" nie udało się ich odtworzyć. Po wojnie wróciła do problemu edukacji nauczycielskiej w 3 cyklach "Listów do młodego nauczyciela" zawarła charakterystykę nauczycielskiej osobowości.

INSTYTUT PEDAGOGIKI SPECJALNEJ

Po wojnie kierowała Instytutem Pedagogiki Specjalnej. W latach 1958 - 1960 była profesorem na Katedrze Pedagogiki Specjalnej UW - pierwszej uniwersyteckiej katedrze pedagogiki specjalnej w Polsce. W 1960 choroba serca zmusiła ja do oddania kierownictwa zastępczyni Janinie Doroszewskiej. Maria Grzegorzewska zmarła 7 maja 1967 na atak serca.
WAŻNIEJSZE PRACE: "Psychologia niewidomych", "Listy do młodego nauczyciela", "Pedagogika lecznicza", "Głuchociemni", "Psychologia niewidomych", "Analiza zjawiska kompensacji u głuchych i niewidomych".